اهمیت خانواده در ترک اعتیاد بسیار بالاست، زیرا اعتیاد تنها یک مشکل فردی نیست، بلکه یک مسئله خانوادگی و اجتماعی نیز هست. تأثیر اعتیاد فراتر از خود فرد است؛ این بیماری خانواده و روابط اجتماعی را نیز درگیر میکند. اعتیاد یک مسئله جمعی و چندبعدی است که نیازمند همراهی و پشتیبانی اطرافیان است.
خانواده میتواند نقش حمایتی، آموزشی و انگیزشی داشته باشد و موفقیت در ترک را تا حد زیادی تحت تأثیر قرار دهد. در خانه، مهمترین نقش در ترک اعتیاد معمولاً بر عهده والدین و همسر فرد معتاد است
۱. اهمیت خانواده در ترک اعتیاد
- حمایت عاطفی و روانی: فردی که تصمیم به ترک گرفته، نیاز به پشتیبانی و همدلی دارد. نبود حمایت یا سرزنش، استرس و فشار روانی ایجاد میکند و احتمال بازگشت به اعتیاد را افزایش میدهد.
- نظارت و کمک در برنامه درمانی: خانواده میتواند فرد را در مراجعه به جلسات مشاوره، دارودرمانی یا مراکز ترک اعتیاد همراهی کند و روند درمان را هموارتر سازد.
- ایجاد محیط امن و مثبت: فضای خانواده باید عاری از تحریکها، فشار و دعواهای مزمن باشد تا فرد بتواند به شکل سالم ترک کند.
۲. آیا ترد کردن یا سرزنش خانواده درست است؟
خیر، سرزنش یا ترد کردن فرد معتاد معمولاً مخرب است. این رفتار باعث میشود فرد احساس طردشدگی، شرم و ناامیدی کند و احتمال بازگشت به مواد افزایش یابد. رفتارهای منفی خانواده میتواند روند ترک را کند یا حتی بیثمر کند. به جای آن، خانواده باید:
- با آرامش و صبر با فرد رفتار کند
- تشویق و حمایت روانی ارائه دهد
- درک کند که اعتیاد یک بیماری است و نیاز به درمان دارد
۳. چطور خانواده میتواند موثر باشد؟
- آموزش و اطلاعرسانی: شناخت اعتیاد، علائم بازگشت و روشهای حمایت مؤثر
- تشویق به درمان حرفهای: همراهی در جلسات مشاوره، گروههای حمایتی و درمان دارویی
- ایجاد ساختار و نظم: کمک به فرد برای داشتن برنامه روزانه منظم و فعالیتهای مثبت
- پرهیز از رفتارهای مخرب: اجتناب از سرزنش، دعوا، تهدید یا ایجاد تنش
۴. مهمترین گروه تأثیرگذار در ترک اعتیاد
تحقیقات نشان میدهد خانواده، بهویژه والدین و همسر، مهمترین و مؤثرترین گروه در ترک اعتیاد هستند. پس از خانواده، گروههای حمایتی مانند دوستان مثبت و گروههای درمانی و مشاورهای نقش مهمی دارند، اما هیچ گروهی جای حمایت مستمر و پایدار خانواده را نمیگیرد.